GÜMRÜK REJİMİNDEN ÖNCE EŞYANIN LABORATUVAR TAHLİLİNE TABİ TUTULMASINA İLİŞKİN BİR İNCELEME

GÜMRÜK REJİMİNDEN ÖNCE EŞYANIN LABORATUVAR TAHLİLİNE TABİ TUTULMASINA İLİŞKİN BİR İNCELEME

1. LABORATUVAR TAHLİLİNE TABİ TUTULACAK EŞYA

• Eşyanın,
• Türk Gümrük Tarife Cetvelinin 27 ( 27.01 ila 27.05, 2709.00.90 ve 27.16 hariç ), 28, 29. Fasılları ve 32.08, 34.03 ve 38.11 tarife pozisyonu ile 39.01 ile başlayarak 39.19 dahil olmak üzere bu tarife pozisyonlarında yer alan eşyanın dökme gelmesi,
• (a) belirtilen eşya dışında, (Ek-23’de ) ( laboratuvar tahliline tabi tutulacak eşya listesi ), yer alan listede bulunması,
• Gümrük vergilerinin tahakkuk ettirilmesi, muafiyet hükümlerinin uygulanması ya da uygulanacak ticaret politikası önlemlerinin belirlenmesi için eşyanın gümrük tarife istatistik pozisyonunun muayene ile görevli memurca tespitinin mümkün olmaması,
• (ç) İşlenmiş tarım ürünlerinin bileşim tablosundaki yerinin belirlenmesinin gerekmesi,

Hallerinden herhangi birinin varlığı durumunda laboratuvar tahlili yapılır.

2. LABORATUVAR TAHLİLİNE TABİ TUTULMAYACAK EŞYA

            Yine eşyanın,

1. a) Birinci fıkranın (b) ve (c) bentlerinde belirtilen eşyanın muayene ile ilgili memura belge kontrolü için gelmesi halinde beyanname içeriği eşya laboratuvar tahliline gönderilmez. Ayrıca Ek-23’te yer alan listede bulunan niteliği itibariyle gümrük tarife istatistik pozisyonun tespitinin mümkün olması halinde muayene ile ilgili memurun eşyayı laboratuvar tahliline göndermesine gerek yoktur.
2. b) Birinci fıkranın (a) bendinde belirtilen eşya hariç, ithalinde süreklilik bulunan, göndericisi, alıcısı ve menşei aynı eşyanın, özelliklerini belirleyici belgelerinde ve bu belgeler ile eşya üzerinde bulunan ayırdı edici ibarelerde farklılık bulunmaması ve beyanname tescil tarihi itibariyle en fazla bir yıl öncesine dayanan tahlil raporunun tarih ve sayısının beyannamenin 44.kutusunda beyan edilmesi halinde, daha önce yapılan tahlile itibar edilerek yeniden laboratuvar tahliline gönderilmez. Ancak, bilgisayar sistemi tarafından beyanını kontrol türünü kırmızı tam muayene olarak belirlenmesi halinde, yükümlünün bu kolaylıktan yararlanmasına izin verilmez.
3. c) 39.00 ila 39.15 tarife pozisyonlarında yer alıp dökme gelen ve (b) bendinde belirtilen özellikleri taşıyan eşyanın onaylanmış kişi statü belgesine veya yetkilendirilmiş yükümlü sertifikasına sahip olanlar tarafından ithalinde, aynı bentte belirtilen özellikleri taşıyan ve beyanname tescil tarihi itibariyle en fazla altı ay öncesine dayanan bir tahlil raporu ibraz edilmesi halinde buna itibar edilir.

ç) Birinci fıkrada belirtilen eşya, laboratuvar tahliline tabi tutulduktan sonra gümrük gözetiminden çıkmamış ve başka eşya ile karıştırılmamış veya birleştirilmemiş ise yeniden laboratuvar tahliline gönderilmez.

201. d) (b) bendinde belirtilen özellikleri taşıyan eşyanın tahlilinin gümrük laboratuvarında yapılamaması sebebiyle 201. Maddenin birinci ve ikinci fıkraları kapsamında uygun olan gümrük laboratuvarı dışındaki akredite laboratuvarlarda yapılması halinde, bu laboratuvarlarca düzenlenmiş olan ve beyanname tescil tarihi itibariyle en fazla bir yıl öncesine dayanan tahlil raporlarına itibar edilerek, eşya tekrar laboratuvara gönderilmez. Ancak bilgisayar sistemi tarafından beyanın kontrol türünün kırmızı hat tam muayene olarak belirlenmesi halinde, yükümlünün bu kolaylıklardan yararlanılmasına izin verilmez.

– Birinci fıkranın (a) ve (ç) bentlerinde belirtilen eşyanın muayene ile ilgili görevli memura belge kontrolü için gelmesi halinde ise, beyanname muhteviyatı eşyanın gümrük laboratuvarına gönderilmesi gerekliliği belge kontrolü ile görevli memur tarafından bilgisayar sistemi üzerinde müzekkere ile idare amirine bildirilir ve 183. Maddenin ikinci fıkrası çerçevesinde memur değişikliği yapılır. İdare amiri oluru ile numune alınması sağlanarak eşya tahlile gönderilir ve kontrol işlemleri sonuçlandırılır.

– İkinci fıkranın (b) ve (c) bentlerinde belirtilen kolaylığın suistimal edildiğinin önlenmesini teminen gerekli görülen durumlarda eşya tahlile gönderilebilir.

– Tahlile ilişkin işlemler, Gümrük Laboratuvarlarının Faaliyetleri hakkında Yönetmelik ile belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde yapılır.

– Birinci fıkranın (a) bendinde belirtilen eşyanın yükümlüsünün Onaylanmış Kişi Statüsüne veya yetkilendirilmiş yükümlü sertifikasına sahip olması halinde, tahlil sonuçları alınmadan eşya teslim edilir. Tahlil sonucunun beyana aykırı çıkması halinde, sistem üzerinde beyannameye meşruhat düşülür ve vergilerin yeniden hesaplanmasını gerektirir bir durum olması halinde tahakkuku yeni duruma göre yapılır.

3. GÜMRÜK REJİMİNDEN ÖNCE EŞYANIN LABORATUVAR TAHLİLİNE TABİ TUTULMASI

• Madde uyarınca tahlile gönderilmesi gereken eşya, yükümlünün ilgili gümrük idaresine başvurması halinde rejim beyanında bulunmadan önce tahlile gönderilir. Yükümlünün tahlil sonuçlarını kabul etmemesi halinde, Kanunun 243. Maddesi kapsamında tahlile itiraz edilebilir.
• Özet beyan, fatura veya diğer idari ya da ticari belgelerden eşyanın tahlil edilen eşya ile aynı olduğunun belirlenebilmesi koşuluyla, tahlil sonuçları rejim beyanında kullanılabilir. Beyan edilen eşyanın, tahlil edilen eşya ile aynı olmadığına yönelik kanıt bulunması durumu hariç, bu eşya beyanın kontrolü ve muayene aşamasında yeniden tahlile gönderilmez.
• Yapılacak bu işleme ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir.

4. GÜMRÜK REJİMİNDEN ÖNCE EŞYANIN LABORATUVAR TAHLİLİNE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR

Gümrük Rejiminden önce eşyanın laboratuvar tahliline gönderilmesine ilişkin usul ve esaslar aşağıda belirtilmiştir:

• Madde uyarınca tahlile tabi tutulması gereken eşyanın tahlil işleminin, rejim beyanında bulunmadan önce yapılmasını talep eden yükümlü, özet beyan ve özet beyan yerine geçen belgeler, analiz ücretlerinin yattığına dair banka dekontu, bulunması halinde fatura örneği, numunenin kimyasal bileşim ile kimyasal ve fiziksel özelliklerini, kullanım alanlarını gösteren ayrıntılı bilgiler ve eşyanın üretim prosesi bilgilerini içeren belgeler ve daha önceki tahlil raporlarıyla birlikte ,eşyanın tarife pozisyonunu içerecek şekilde bir dilekçe ile gümrük idaresine başvuru yapacak ve başvuru dilekçesinde eşyanın bulunduğu yeri detaylı olarak belirtilir.
• Başvuru sırasında yükümlüden, Gümrük Yönetmeliği 197. Madde hükümleri uyarınca numune başına beyan edilen tarife pozisyonu esas alınarak. Ek-24’te yer alan fiyat tarifesine göre tahlil ücreti alınır.
• Gümrük Yönetmeliği 198. Ve 199. Madde hükümleri uyarınca eşyadan, muayene ile ilgili görevli memur tarafından şahit numune ile beraber beyan edilen eşyayı temsil edecek şekilde ve en az iki tahlile yetecek miktarda numune alınır.
• Gümrük Yönetmeliği 200. Madde hükmü uyarınca, numune ve şahit numune, numune alma tutanağı örneği ile birlikte personel refakatinde, gümrük personeli refakatinde gönderilmeyecek durumlarda ise posta veya kargo ile laboratuvar Müdürlüğüne gönderilir.
• Tahlil sonuçları beyan sahibine tebliğ edilir.
• Tahlile ilişkin itiraz ve ikinci tahlil, Gümrük Yönetmeliğinin 588. Ve 589. Madde hükümleri çerçevesinde gerçekleştirilecektir.
• Rejim beyanına konu eşyanın, rejim beyanında bulunmadan önce tahlil edilen eşya ile aynı eşya olmadığına dair kanıt(özellikle belirleyici belgelerinde ve bu belgeler ile eşya üzerinde bulunan ayırt edici ibarelerde farklılık) bulunması halinde muayene ile görevli memur tarafından, Gümrük Yönetmeliğinin 202. Maddesi çerçevesinde laboratuvara gönderilecek numunelerin hangi yönden tahlile gerek görüldüğü LARA programı üzerinden açık ve eksiksiz bir şekilde yazılır ve işlemler tekemmül ettirilir.

5. ANTREPO BEYANAMELERİNE İLİŞKİN TAHLİL TALEPLERİ

  –    Bilindiği üzere, bu konu ile ilgili düzenleme 30/12/2021 tarihli ve 31705 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Gümrük Yönetmeliğinde Değişikliğe Dair Yönetmeli ile 196. Maddeden sonra gelmek üzere; Diğer taraftan, bu düzenlemenin yapılmasından sonra Antrepoya konulan eşyalarla ilgili bazı sorunlar yaşanmış olup, bu minvalde, antrepo beyannamesi kapsamındaki eşyanın GTİP kodunun tespiti amacıyla laboratuvara gönderilmesine ilişkin taleplerin bazı idareler tarafından ret edildiği, gönderilmesi durumunda ise Laboratuvar Müdürlüğü tarafından düzenlenen analiz raporlarının emsal kabul edilmediği görülmüştür. Keyfiyetin Bakanlığa intikal etmesi üzerine, Bakanlık 20/01/2022 tarihli ve 79277537 sayılı yazı ile taşra birimlerini talimatlandırılmıştır. Buna göre; Gümrük Kanunu 41. Maddesinde “Talep üzerine, gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulmasından önce, gümrüğe sunulan eşyanın incelenmesi ve bundan numune alınması yönünden ilgili ve yetkili kişilere izin verilebilir” ifadeleri yer almaktadır.

       Bununla birlikte, Gümrük Yönetmeliğinin 196. Maddesi 2/b fıkrası “ Birinci fıkranın (a) bendinde belirtilen eşya hariç, ithalinde süreklilik bulunan, göndericisi, alıcısı ve menşei aynı eşyanın, özelliklerini belirleyici belgelerinde ve bu belgeler ile eşya üzerinde bulunan ayırt edici ibarelerde farklılık bulunmaması ve beyanname tescil tarihi itibariyle en fazla bir yıl öncesine dayanan tahlil raporunun tarih ve sayısının beyannamenin 44 no.lu kutusunda beyan edilmesi halinde, daha önce yapılan tahlile itibar edilerek yeniden laboratuvar tahliline gönderilmez. Ancak bilgisayar sistemi tarafından beyanının kontrol türünün kırmızı tam muayene olarak belirlenmesi halinde, yükümlünün bu kolaylıklardan yararlanmasına izin verilmez.”, 2/ç fıkrası ise “Birinci fıkrada belirtilen eşya, laboratuvar tahliline tabi tutulduktan sonra gümrük gözetiminden çıkmamış ve başka eşya karıştırılmamış veya birleştirilmemiş ise yeniden laboratuvar tahliline gönderilmez” hükmüne amirdir.

Bu çerçevede, antrepo beyannamesi kapsamı eşyaların da yükümlü talebi halinde tahlile gönderilmesi ve antrepo rejimi kapsamında tahlil edilen eşyaya ilişkin alınan analiz raporlarının, anılan eşyanın gümrük gözetiminden çıkmamış ve başka eşya ile karıştırılmamış veya birleştirilmemesi halinde mümkün olmaktadır.

6. GÜMRÜK REJİMİNDEN ÖNCE EŞYANIN LABORATUVAR TAHLİLİNE TABİ TUTULMASININ MÜKELLEF YÖNÜNDEN SAĞLADIĞI İMKAN VE KOLAYLIKLAR

Bu yöntem öncelikle, eşyanın gerek ithalatında gerekse de ihracatında mükellef nezdinde GTİP’i ile ilgili bir tereddüt hasıl olması halinde, söz konusu tahlili gümrük yükümlülüğü başlamadan önce yaptırmak suretiyle eşyanın kesin GTİP’ni önceden öğrenip ona göre işlemlerin tekemmül ettirilmesine imkan sağlar, böylece eşyanın GTİP’nin yanlış beyan edilmesinden mütevellit oluşabilecek ceza tatbikinin önüne geçilmesi sağlanmış olur, yine, özet beyan, fatura veya idari veya ticari belgelerden eşyanın tahlil edilen eşya ile aynı eşya olduğunun belgelendirilmesi koşuluyla, tahlil sonuçları rejim beyanında kullanılabilir. Beyan edilen eşyanın, tahlil edilen eşya ile aynı olmadığına yönelik kanıt bulunması durumu hariç, bu eşya beyanın kontrolü ve muayene aşamasında yeniden tahlile gönderilmez. Bu uygulama, Gümrük Kanununun 41. Maddesinde yer alan ve gümrük işlemleri başlamadan önce söz konusu eşyanın incelenmesi veya bundan numune alınmasına izin verilmesine yönelik işlemlerle paralellik arz etmekte olup bu işlemlerin mükellefe sağlamış olduğu gibi mükellefe gümrükler nezdinde yaptıkları iş ve işlemlerle ilgili büyük bir imkan ve kolaylık sağlamaktadır.

Dr. Muharrem CANİK

Mevzuat Koordinatörü